Sprinkler sisteminde Türkiye Yangın korunma yönetmeliği 2007 – Değişim 2019 ve EN standartlarına uygun her sisteme uygun çözümlerini sunar. Mühendislik kuruluşu olarak Ulusal ve Uluslararası standartlara göre çözümler sunulacaktır. Standartlar (NFPA, EN ve FM standartlarına göredir.)
Türkiye Yangın Yönetmeliği 96. Maddeye göre;
(1) Yağmurlama sisteminin amacı; yangına erken tepki verilmesinin sağlanması ve yangının kontrol altına alınması ve söndürülmesi için belirli bir süre içerisinde tasarım alanı üzerine belirlenen miktarda suyun boşaltılmasıdır. Yağmurlama sistemi, aynı zamanda bina içindekilere alarm verilmesi ve itfaiyenin çağrılması gibi çeşitli acil durum fonksiyonlarını da aktif hâle getirebilir. Yağmurlama sistemi; yağmurlama başlıkları, borular, bağlantı parçaları ve askılar, tesisat kontrol vanaları, alarm zilleri, akış göstergeleri, su pompaları ve acil durum güç kaynağı gibi elemanlardan meydana gelir. Yağmurlama sistemi elamanlarının TS EN 12259’a uygun olması şarttır.
(2) Aşağıda belirtilen yerlerde otomatik yağmurlama sistemi kurulması mecburidir:
a) Yapı yüksekliği 30.50 m’den fazla olan konut haricindeki bütün binalarda,
b) Yapı yüksekliği 51.50 m’yi veya 17 katı geçen konutlarda,
c) Araç kapasitesi 20’den fazla olan veya giriş ve çıkışları bağımsız olsa dahi birden fazla bodrum katı kullanan kapalı otoparklarda ve 10’dan fazla aracın asansörle alındığı kapalı otoparklarda,
ç) Birden fazla katlı bir bina içerisindeki yatılan oda sayısı 100’ü veya yatak sayısı 200’ü geçen otellerde, yurtlarda, pansiyonlarda, misafirhanelerde ve yapı yüksekliği 21.50 m’den fazla olan bütün yataklı tesislerde,
d) Toplam alanı 2000 m2’nin üzerinde olan katlı mağazalarda, alışveriş, ticaret, eğlence ve toplanma yerlerinde,
e) Toplam alanı 1000 m2’den fazla olan, kolay alevlenici ve parlayıcı madde üretilen veya bulundurulan yapılarda.
(3) Yanıcı malzeme içermeyen ve yanıcı malzeme depolanmayan ıslak hacimlere, yanıcı malzeme ihtiva etmeyen ve yangına dirençli yapı elemanları ile ayrılan yangın merdiveni yuvalarına, asansör kuyusuna ve gazlı, kuru toz, su sprey ve benzeri diğer otomatik söndürme sistemleri ile korunan mahallere yağmurlama sistemi yapılmayabilir.
(4) Su ile genişleyen veya reaksiyona girerek yangının büyümesine sebep olabilecek maddelerin bulunduğu mahallere yağmurlama sistemi yapılmaz.
(5) Yağmurlama sistemi tasarımının TS EN 12845’e göre yapılması gerekir.
(6) Birinci ve ikinci derece deprem bölgelerinde, sismik hareketlere karşı ana kolonların herhangi bir yöne sürüklenmemesi için, dört yollu destek kullanılması ve 65 mm ve daha büyük nominal çaplı boruların katlardan ana dağıtım borularına bağlanmasında esnek bağlantılar ile boruların tavanlara tutturulmasında iki yollu enlemesine ve boylamasına sabitleme askı elemanları kullanılarak boruların kırılmasının önlenmesi gerekir. Dilatasyon geçişlerinde her üç yönde hareketi karşılayacak detaylar uygulanır.
(7) Yağmurlama sistemi ana besleme borusu birden fazla yangın zonuna hitap ediyor ise, her bir zon veya kolon hattına akış anahtarları, test ve drenaj vanası ve izleme anahtarlı hat kesme vanası konulur.
(8) Muhtemel küçük çaplı yangınlarda yağmurlama başlığının patlaması veya birkaçının hasara uğraması hâlinde, hemen değiştirilir ve yangın güvenlik sisteminin sürekliliğini sağlamak için 6 adetten az olmamak kaydıyla sistemin büyüklüğüne göre yeterli miktarda yedek yağmurlama başlığı ve başlığın değiştirilmesi için özel anahtarlar bulundurulur.
(9) Yağmurlama sistemini besleyen borular üzerinde kesme vanaları bulunur. Boru hatlarında bulunan vanaların, bölgesel kontrol vanalarının ve su kaynağı ile yağmurlama sistemi arasında bulunan bütün vanaların devamlı açık kalmasını sağlayacak tedbirlerin alınması gerekir.
(10) Sistemde basınç düşürücü vana kullanılması hâlinde, her bir basınç düşürücü vananın önüne ve arkasına 1’er adet manometre konulur.
İçerik
Sprinkler sistemleri fiyatları
Sulu sprinkler sistemleri mahalin kullanım tipi, tehlike sınıfı ve yanıcı malzeme özelliğine göre farklı tasarım yoğunluğu gerekmektedir. Gerekli su miktarı arttıkça kullanılan sprinkin cinsi modeli ve kapasitesi değişmektedir. Buna bağlı olarak boru çapları artmakta, pompa kapasitesi büyümektedir. Depolama amaçlı kullanılan bir depoda asgari gereklilikleri sağlayan söndürme sistemlerinde m2 başına 250-300 TL maliyet öngörülebilir. Her sistem kendine özel olduğu için mahalin özelliklerine göre çalışma yapmak gerekmektedir.
Sprinkler sistemleri çeşitleri
Islak sistem, kuru sistem, ön tepkimeli baskın sistem çeşitleri mevcuttur. Kullanılan alarm vanaları da bu isimler ile anılır. Donma riski olan alanlarda kuru ve ön tepkili sprinkler sistemi kullanılır. Hızla büyüyen ve kontrol altına alınması gereken alanlarda baskın sistem kullanılmalıdır.
Sprinkler sistemleri kullanım alanları
Sprinkler sulu yangın söndürme sistemleridir. Sulu yangın söndürme sistemlerini söndürme etkisi, soğutma etkisi, kontrol altına alma ve kontrollü yangın söndürme sağlanması amacıyla kullanılır. Yapıyı itfaiye gelip söndürme yapana kadar yapının yangından ısı etkisinden deforme olmasını önler ve can kaybı olmaması için güvenli kaçış sağlamak için yapının ayakta kalmasını sağlar.
Binaların yangından korunması hakkındaki yönetmelikte; Madde 165 bina yüksekliği 30,5 mt den fazla olan konut ve bürolarda, yapı yüksekliği 51,5m den fazla büro alanlarında, toplam alanı 1000 m2 den büyük otoparklarda,200 ü geçen yatak sayılı otel, pansiyon ve misafirhanelerde; birden fazla katlı ve toplam yapı inşaat alanı 3000 m2’nin üzerinde olan mağazalarda, alışveriş ve eğlence yerleri ile kongre ve toplantı salonlarında; kolay alevlenen madde bulundurulan ve toplam kapalı alanı, bodrum katlarda 2000 m2 ve diğer katlarda 4000 m2’den fazla olan depolarda kullanılır.
Sprinkler sistemleri avantajları nelerdir?
Sprinkler sistemleri yapıyı korur
Otomatik devreye girdiği için 7 gün 24 saat otomatik çalışabilir
Yangın çıkan alanda devreye girer ve yangını söndürür
Suyun soğutma etkisi ile yangın çevresine uygulandığında yangının yayılması önlenir ve yangın kontrol altına alınır
Su genel yangın söndürücüdür.
Erişilebilir.
Yeniden dolum gibi korumasız bırakacak bir süreç gerektirmez.
Köpük gibi yıkama gerektirmez.
Yangından etkilenen sprinkleri değiştirerek sistem kolayca devreye alınır.
Sprinkler Sistemi Çalışma Prensibi
Yangından korunma dediğimizde herkes ’in ilk aklına gelen otomatik sulu söndürme ( sprinkler ) sistemi genel tanımı olarak uygulama alanına göre farklı boşaltma ekipmanları (çeşitli sprinkler, nozul, monitör, yangın dolabı vs.) kullanılarak, yangından korunmak amacıyla kullanılan su dağıtım tesisatının tasarlandığı bir sistemidir. Yangının oluşması ile birlikte duman ve alevler ortam sıcaklığını artırır. Artan sıcaklık ile birlikte sprinkler duyar elemanının ( Cam tüpü, Bulp’ı, ergil lehimi ) kırılması ile birlikte yangın tesisatının borularında bulunan basınçlı su sprinkler aracılığı ile ortama yayılır ve yangını kontrol altına alır.
Sprinklerin patlaması ile yangın söndürme tesisatında ki basınç düşer. Akış anahtarı bu akışı algılar ve yangın ihbar paneline bilgi verir, su akışı ile birlikte ıslak alarm vanalarının geciktirme hücresi dolar ve metal gong çalmaya başlar.
Yangın pompa gruplarında ise ilk olarak jokey pompa çalışmaya başlar, basınç kaybı jokey pompanın karşılayamayacağı seviyeye geldiğinde ise yangın pompalarının paneline hissetme hatları aracılığı ile iletilen basınç düşüşü bilgisi yangın pompalarının devreye girmesini sağlar.
Sprinkler Sistemi Tasarımı
Otomatik sulu söndürme ( sprinkler ) sistemi tasarımına başlamadan önce izlenecek adımlar uluslar arası kurallar ve yönetmelikler ile belirlenmiştir. Bakanlar Kurulunun 10.08.2009 gün ve 2009/15316 sayılı kararı ile resmi gazetenin 9.09.2009 gün ve 27344 sayılı sayısında yayınlanan Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmeliğinde sprinkler sisteminin zorunlu olduğu durumlar aşağıda belirtilmiştir.
a) Yapı yüksekliği 30.50 m’den fazla olan konut haricindeki bütün binalarda,
b) Yapı yüksekliği 51.50 m’yi geçen konutlarda,
c) Alanlarının toplamı 600 m2’den büyük olan kapalı otoparklarda ve 10’dan fazla aracın asansörle alındığı kapalı otoparklarda,
ç) Yatılan oda sayısı 100’ü veya yatak sayısı 200’ü geçen otellerde, yurtlarda, pansiyonlarda, misafirhanelerde ve yapı yüksekliği 21.50 m’den fazla olan bütün yataklı tesislerde,
d) Toplam alanı 2000 m²’nin üzerinde olan katlı mağazalarda, alışveriş, ticaret ve eğlence yerlerinde,
e)Toplam alanı 1000 m2’den fazla olan, kolay alevlenici ve parlayıcı madde üretilen veya bulundurulan yapılarda, otomatik sprinkler sistemi ile korunacaktır.
Yukarıdaki durumlardan herhangi birine uyan yapılarda Sprinkler projesi aşağıdaki sıralama ile hazırlanır.
1.Bina yangın sınıfı tespit edilir. (Yangın Yönetmeliği Ek-1/B)
2.Sprinkler sisteminde tasarım yoğunlukları tablosundan yangın yüküne göre su debisi alınır. (Yangın Yönetmeliği Ek-8/B)
3.Branşman sayısı hesaplanır, branşmanlar arası uzunluk belirlenir.
4.Sprinkler arası maksimum mesafe ile sprinkler sayısı bulunur.
5.Uygulama alanı ve uygulama alanında ki sprinkler sayısı belirlenir.
6.Sprinklerden istenen minimum akış hesaplanır.
7.Sprinklerde olması gereken minimum basınç hesaplanır.
8.Boru çapları tayin edilir.
9.Basınç düşümü hesaplanır.
10. Sistemde yangın dolabı, hidrant ve sprinkler olması durumuna göre de toplam pompa debisi için ilave su ihtiyaçları çizelgesi dikkate alınarak hesaplamalar tamamlanır. (Yangın Yönetmeliği Ek/8 C )
Bütün bunlar göz önüne alınarak sulu söndürme sistemi tasarımı tamamlanır.
